Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án)

 Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
 - Ribosome vốn là phức hợp ribonucleoprotein (gồm rRNA và protein ribosome). có vai trò xúc tác 
 phản ứng ghép nối các amino acid gọi là hoạt tính peptidyl-transferase. Thiết kế thí nghiệm nhằm 
 mục đích kiểm chứng giả thuyết rRNA thay vì protein ribosome trực tiếp xúc tác phản ứng ghép nối 
 các amino acid với nhau để thành chuỗi peptide/polypeptide.
 - Để chứng minh rRNA trực tiếp xúc tác phản ứng (ủng hộ giả thuyết "RNA có trước protein") có 
 thể thiết kế thí nghiệm-: xử lý ribosome với protease (để loại bỏ protein) rồi kiểm tra thành phần còn 
 lại còn hoạt tính xúc tác hay không (có thể bổ sung RNA và protein không đặc hiệu thay thế giống 
 thí nghiệm đã nêu).
 [Nếu thí sinh thiết kế một thí nghiệm khác chỉ để chứng minh thêm chức năng xúc tác của RNA 
 nhưng không liên quan hoạt tính peptidyl transferase thì không được điểm]
 Tổng điểm câu 7 1,5
8 (1,5 a 1,0
điểm)
 Giả thuyết 1:
 - NST Y không mang các gene tương đồng trên NST X giúp đảm bảo các cơ chế điều hòa biểu hiện 
 gene xác định giới tính khác biệt giữa 2 giới. Ví dụ: giới tính ô do gene SRY trên NST Y xác định, 
 và giới Q qua cơ chế điều hòa biểu hiện gene qua cấu trúc chất nhiễm sắc (như bất hoạt NST X ở tế 
 bào soma giới ↛ mà không ở giới of ).
 - Với các vùng "phòng gương" ( 8 vùng NST tương đồng nội tại và các gene có bản sao lặp lại) cho 
 phép NST Y tái tổ hợp nội tại (trên cùng NST) nhờ vậy có thể tăng khả năng xáo trộn các allele giữa 
 các vùng khác nhau của NST Y → tăng khả năng biến dị tổ hợp (mặc dù tần số đột biến không tăng) 
 → tăng nguyên liệu phong phú cho tiến hóa. Giả thuyết 2:
 - Nếu NST Y mang các gene tương đồng với NST X thì tăng nguy cơ trao đổi chéo (tái tổ hợp các 
 gene) giữa 2 NST ; nếu điều này xảy ra với các gene xác định giới tính (như TDF/SRY được chuyển 
 từ NST Y sang X) → gây rối loạn xác định giới tính → giảm hiệu quả thành đạt sinh sản chung của 
 quần thể.
 - Các vùng "phòng gương" (với bản sao lặp lại của một số gene) cho phép các gene này dễ dàng 
 tích lũy đột biến (không chỉ đột biến trung tính) → tăng nguồn biến dị chung → tăng nguyên liệu 
 phong phú cho tiến hóa (giảm nguy cơ suy thoái của NST Y).
 b 0,5
 - Số lượng tế bào ( N ) tại thời điểm t được ước tính bằng công thức N = N0 × 2t/G, trong đó N0 là 
 số lượng tế bào ban đầu và G là thời gian thế hệ. Vào thời điểm t nhất định, số lượng tế bào kiểu dại 
 bằng 106 × 2t/15, của tế bào đột biến là 1 × 2t/12 ( t tính theo phút) - Vào thời điểm số tế bào đột 
 biến bắt đầu "vượt" kiểu dại, thì số lượng tế bào của 2 dòng bằng nhau, nghĩa là 
 106 × 2t/15 = 1 × 2t/12. Lấy log từ cả 2 vế rồi từ log 2( ≈ 0,3), ta có: 
 ⇒6 + (t/15) × 0,3 = (t/12) × 0,3⇒6 + 0,020t = 0,025t⇒0,005t = 6⇒t = 1200 phút = giờ 
 [Một số công thức khác phù hợp và tính ra xấp xi (19,9 ÷ 21 giờ) cũng được điểm]
 Tổng điểm câu 8 1,5
9 (1,5 a 0,75
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
điểm) - Tỉ lệ số cá thể di cư giảm, tỉ lệ số cá thể không di cư tăng.
 - Vì: Khi thời tiết trở nên ấm áp (nền nhiệt độ chung tăng dần), sự sống sót qua mùa đông của 
 những con không di cư tăng lên → tăng hệ số thích nghi và tần số allele/kiểu gen của các cá thể 
 không di cư (chọn lọc định hướng). Lúc này, tần số kiểu gen và tần số allele của các cá thể di cư 
 trong quần thể giảm. Chưa kể hoạt động di cư tiêu phí năng lượng, một số cá thể có thể bị chết (áp 
 lực chọn lọc chống di cư tăng) khi nhiễu loạn sinh thái tăng.
 b 0,75
 - Tập tính ấp trứng không đồng đều mang lại lợi ích tiến hóa cho quần thể
 - Vì: Khi điều kiện môi trường sống biến động mạnh, nguồn sống có thể bị hạn chế vào một số thời 
 điểm; lúc này, việc ấp trứng đồng đều sẽ gây bất lợi vì nguồn sống không đủ, làm các con non sinh 
 ra trở thành đối thủ cạnh tranh nhau. Khi đó, việc ấp trứng không đồng đều tạo ra các lớp (bậc) cạnh 
 tranh mà những con con nở sớm hoặc nuôi dưỡng kỹ hơn trở nên ưu thế. Khi nguồn sống hạn chế, 
 thì nguồn sống vẫn đủ cho lớp đầu tiên có ưu thế cạnh tranh, dẫn đến hệ số thích nghi cao hơn của 
 bố mẹ.
 Tổng điểm câu 9 1,5
10 (1,5 a 0,25
điêm) b
 K = (4 + 10) × 100:2 = 700
 0,25
 Dự đoán: 1000 cá thể/ha; Thực tế: 700 cá thể/ha ⇒ Số liệu thực tế thấp hơn dự đoán.
 1,0
 - Có; Trước năm 2000: Chu kì biến động: điều chỉnh bởi hàm lượng CO2 khí quyển.
 - Vì: Hàm lượng CO2 khí quyển tăng → tăng độ dày lớp khí nhà kính → giữ lại tia phản xạ nhiều 
 hơn → tăng nhiệt → tác động tới chu kì tăng trưởng của quần thể chuột → trước nẳm 1990, chu kì 
 biến động nhiệt dài hơn → biến động 4 năm/lần. Sau năm 1990, chu kì 3 năm/lần do chu kì biến 
 động nhiệt rút ngắn.
 - Kích thước quần thể: điều chỉnh bởi chồn Me.Vì: Hàm lượng CO2↑→ nhiệt độ ↑, môi trường thay 
 đối nhưng kích thước cân bằng quần thể không đổi → bị điều chỉnh do chồn. - Sau năm 2000: Chu 
 kì biến động, kích thước quần thể: điều chỉnh bởi hàm lượng CO2 khí quyển.
 - Vì: Chu kì biến động nhiệt rút ngắn, nhiệt ↑→ biến động quần thể có thể mất tính chu kì hoặc chu 
 kì ngày rút ngắn; Nhiệt độ ↑→ có thể làm tan băng ở khu vực phân bố của chuột → chuột mất nơi ở 
 → tăng thành công săn mồi của chồn → giảm kích thước quần thể.
 Tông điếm câu 10 1,5
11 a 0,5
(1,5 
 ―
điểm) - Sắt; vì thêm sắt, NPP tăng 2-3 lần so với đối chứng, còn khi thêm NO3 không thay đối nhiều.
 - Sắt tham gia vào thành phần cấu tạo của cytochrome, hoạt hóa enzyme; quá trình tổng hợp 
 chlorophyll → tăng quang hợp → tăng NPP.
 b 0,5
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
 Vi khuẩn lam thuộc nhóm sinh vật nhân sơ, hệ sắc tố chính là chlorophyll a→ chu kì sống ngắn hơn 
 2+ +
 tảo lục, nhanh chóng hấp thu Fe → sinh trưởng sớm hơn, tự cố định NH4 → vi khuẩn lam sinh 
 trưởng cung cấp nitrogen cho tảo lục sinh trưởng → tăng tỷ lệ tảo lục/vi khuẩn lam.
 c 0,5
 c
 - NPP là phần năng lượng được giữ lại sau khi trừ đi hô hấp (NPP = GPP ― R)→C được lưu giữ 
 trong sinh khối của thực vật phù du.
 - Sinh khối thực vật phù du được chuyển vào sinh khối động vật qua chuỗi thức ăn → kéo dài thời 
 gian thực hiện vòng tuần hoàn C→↓CO2 khí quyển →↓ hiệu ứng nhà kính.
 Tổng điểm câu 11 1,5
12 (2,0 a 0,25
điêm)
 Đa dạng thực vật làm tăng đa dạng động vật. Vì thực vật cung cấp thức ăn, nơi ở cho động vật → 
 thức ăn nơi ở phong phú → động vật có khả năng phân li ổ sinh thái hẹp → đa dạng động vật tăng.
 b 1,0
 - Cung cấp phân bón cho cà phê: Động vật tăng → lượng chất thải hữu cơ tăng (phosphorus tăng) 
 → giảm phân bón → tăng năng suất.
 - Tăng cơ hội thụ phấn thành công cho cây cà phê: Số lượng ong và một số loài động vật thụ phấn 
 cho thực vật tăng → tăng cơ hội thụ phấn thành công → tăng năng suất.
 - Kiểm soát sâu hại: Đa dạng động vật tăng → thiên địch tăng do môi trường ít bị tác động, chọn 
 lọc tự nhiên ủng hộ loài có chu kì sống dài → giảm thuốc trừ sâu → tăng năng suất.
 - Kiểm soát sự sinh trưởng quá mức của cỏ dại → giảm cạnh tranh với cây cà phê
 - Các mối quan hệ trong quần xã sinh vật: Quan hệ hỗ trợ/hợp tác: ong thụ phấn cho cây cà phê 
 và các loài thực vật, thực vật cung cấp phấn hoa, mật hoa/đường cho ong.
 - Quan hệ đối kháng: động vật ăn thực vật - kiểm soát sinh trưởng quá mức của cỏ dại, động vật 
 ăn thịt: kiểm soát sâu hại trên cây cà phê.
 - Quy luật tác động qua lại giữa sinh vật và môi trường: sinh trưởng của thực vật chịu tác động 
 của các nhân tố sinh thái vô sinh, thực vật tác động ngược trở lại môi trường: tăng khả năng giữ 
 nước, tăng hàm lượng phosphorus.
 Tổng điểm câu 12 2,0
 Tổng điểm toàn bài (1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 + 10 + 11 + 12) 20,00
 ĐỀ SỐ 3
 KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM HỌC 2023-2024
 Môn: SINH HỌC
 Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)
 Ngày thi thứ nhất: 05/01/2024
 (Đề thi gồm 05 trang, có 12 câu)
 Câu 1 (1,5 điểm)
 Bảng 1 cho biết thành phần chủ yếu của thành tế bào và cấu tạo cơ thể của 5 sinh vật (kí hiệu A,B, C,D và E).
 Bảng 1
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
 Đặc điểm Sinh vật A Sinh vật B Sinh vật C Sinh vật D Sinh vật E
 Thành phần chủ yếu
 Kitin Peptiđôglican Prôtêin Xenlulôzơ -
 của thành tế bào
 Cấu tạo cơ thể Đa bào Đơn bào Đơn bào Đa bào Đa bào
Ghi chú: (-) không có thành tế bào
Dựa vào Bảng 1 , hãy cho biết:
a) Thành tế bào của sinh vật nào bị phân hủy bởi enzim lizôzim? Giải thích.
b) Nhiễm sắc thể của những sinh vật nào gồm ADN và prôtêin histôn? Giải thích.
c) Những sinh vật nào có khả năng sinh trưởng trong môi trường dinh dưỡng được cung cấp nguồn cacbon duy 
nhất là cacbon vô cơ, những sinh vật nào có khả năng sinh trưởng trong môi trường dinh dưỡng có nguồn cacbon 
hữu cơ? Giải thích.
Câu 2 (1,5 điểm)
Thí nghiệm xác định ảnh hưởng của pH đến hoạt tính amilaza trong dịch nuôi cấy tế bào của một loài sinh vật 
được thực hiện tuần tự theo các bước sau:
 • Lấy 7 ống nghiệm giống nhau (thể tích 20 mL ) và đánh số từ I đến VII;
 • Thêm vào mỗi ống nghiệm 2 mL dung dịch đệm có giá trị pH như trình bày trong Bảng 2;
 • Thêm vào mỗi ống nghiệm 1 mL dịch nuôi cấy, lắc đều;
 •Ủ các ống nghiệm ở nhiệt độ 37∘C trong 5 phút;
 • Thêm vào mỗi ống nghiệm 1 mL dung dịch tinh bột tan 0,5%(%, khối lượng/thể tích), lắc đều;
 •Ủ các ống nghiệm ở nhiệt độ 37∘C trong 15 phút;
 • Bổ sung vào mỗi ống nghiệm 4 mL dung dịch chất gây biến tính enzim, lắc đều để dừng hoàn toàn 
 phản ứng và thu dung dịch sau phản ứng;
 • Pha loãng dung dịch sau phản ứng 10 lần và xác định lượng đường khử có trong 1 mL dịch pha loãng. 
 Kết quả trung bình của 3 lần thí nghiệm được trình bày trong Bảng 2 .
 Bảng 2
 Ống nghiệm I II III IV V VI VII
 Giá trị pH của dung dịch đệm 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0
 Lượng đường khứ có trong 1 mL dịch pha loãng (μg) 0,0 0,6 1,6 2,3 1,7 0,9 0,2
a) Nêu cách tính và tính lượng đường khử ( μg ) được tạo ra trong dung dịch sau phản ứng ở mỗi ống nghiệm (từ I 
đến VII), vẽ đồ thị thể hiện sự ảnh hưởng của pH đến lượng đường khử được tạo ra.
b) Để đánh giá được ảnh hưởng của nồng độ muối vô cơ NaCl đến hoạt tính xúc tác của amilaza trong dịch nuôi 
cấy thì giá trị pH nào phù hợp nhất để thực hiện thí nghiệm? Tại sao?
c) Nếu không thay đồi các điều kiện thí nghiệm (gồm thứ tự các bước, thành phần, nồng độ, thể tích và thời gian ủ 
của các dung dịch trong từng ống nghiệm), hãy đề xuất ít nhất một thay đổi có thể làm tăng hoạt tính xúc tác của 
amilaza trong các ống nghiệm từ II đến VII. Giải thích.
Câu 3 (1,5 điểm)
HIV (Human immunodeficiency virus) là loại virut gây suy giảm hệ miễn dịch ở người. Vật chất di truyền của 
HIV là phân tử ARN sợi đơn dương. Khi xâm nhập vào tế bào chủ, virut thực hiện quá trình tổng hợp ADN sợi 
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
kép từ ARN của virut; sợi ADN kép được gắn vào hệ gen của tế bào chủ, sau đó được phiên mã tổng hợp ARN và 
dịch mã tồng hợp prôtêin để tạo ra nhiều virut mới. Để ngăn chặn sự phát triển của HIV, bệnh nhân được sử dụng 
thuốc zidovudine. Thuốc zidovudine có chứa một chất là đồng đẳng của Timin, trong đó nhóm 3'- OH của đường 
đêôxiribôzơ được thay thế bằng nhóm N3.
a) Nêu tên hai enzim chính thực hiện tái bản hệ gen của HIV. Các enzim đó do gen của virut hay gen của tế bào 
chủ mã hóa?
b) Thuốc zidovudine tác động vào giai đoạn nào trong chu trình nhân lên của HIV? Nêu cơ chế tác động của thuốc 
zidovudine.
c) Nêu ít nhất hai lí do giải thích tại sao thuốc zidovudine tác động mạnh đối với HIV nhưng ít tác động lên người.
Câu 4 (2,0 điểm)
Một nghiên cứu phân lập được hai chủng vi khuẩn lên men lactic (kí hiệu A 1 và A 2 ) từ mẫu thực phẩm lên men. 
Hai chủng vi khuẩn A 1 và A 2 được nuôi riêng biệt trong các điều kiện thí nghiệm tương tự nhau với mật độ tế 
bào ban đầu là 107 tế bào /mL. Khi nuôi được 27 giờ, người ta thu dịch lên men để xác định mật độ tế bào vi 
khuẩn; pha loãng dịch lên men 5 lần và xác định lượng axit trong 20 mL dịch pha loãng bằng phương pháp chuẩn 
độ sử dụng dung dịch NaOH0,05M. Kết quả trung bình của các lần lặp lại thí nghiệm được trình bày trong Bảng 4.
Bảng 4
 Mật độ vi khuấn tại thời Thành phần axit trong dịch lên men tại thời Thể tích dung dịch NaOH0,05M 
Chủng
 điểm 27 giờ (tế bào /mL ) điểm 27 giờ (% axit lactic : % axit axêtic) được sử dụng để chuẩn độ (mL)
A1 5 × 109 100 : 0 16,2
A2 1010 80 : 20 20,5
Ghi chú: axit lactic ( CH3CHOHCOOH ), axit axêtic ( CH3COOH )
a) Nêu cách tính và tính thời gian trung bình thế hệ của mỗi chủng A 1 và A 2 trong 27 giờ lên men.
b) Sự chuyển hóa glucôzơ thành axit lactic của hai chủng A 1 và A 2 có đặc điểm gì khác nhau? Giải thích.
c) Xác định lượng axit lactic ( g/L ) tại thời điểm 27 giờ lên men của mỗi chủng A 1 và A 2 .
d) Nêu ít nhất ba lí do giai thích tại sao vi khuẩn lên men lactic phân lập từ thực phẩm lên men thường được tuyển 
chọn để sản xuất chế phẩm hỗ trợ tiêu hóa (chế phẩm probiotic) ở người.
Câu 5 (2,0 điểm)
Khí khổng được hình thành từ hai tế bào bảo vệ trên biểu bì của lá cây và tham gia vào quá trình trao đồi khí giữa 
lá cây với môi trường. Để tìm hiểu hoạt động sinh lí của tế bào bảo vệ liên quan đến sự đóng và mở của khí khổng, 
một nghiên cứu tiến hành đo hàm lượng ion K+và Cl―có trong tế bào bảo vệ ở trạng thái khí khổng mở và trạng 
thái khí không đóng của lá cây hành tím sinh trưởng trong điều kiện phù hợp. Bảng 5 trình bày các giá trị trung 
bình của nhiều lần đo.
 Bảng 5
 Tế bào bảo vệ ở Hàm lượng ion (mM)
 trạng thái K+ Cl―
khí khổng mở 552 430
khí khồng đóng 110 90
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
a) Hãy giải thích sự thay đồi hàm lượng ion K+,Cl―của tế bào bảo vệ ở trạng thái khí khổng mở so với đóng.
b) Hàm lượng của mỗi loại ion K+,Cl―ở tế bào bảo vệ thay đồi thế nào khi tế bào bảo vệ được xử lí với fusicoccin 
(chất hoạt hóa bơm prôtôn) ở mỗi trạng thái khí khổng mở và đóng? Giải thích.
c) Trong thí nghiệm tìm hiểu về ảnh hưởng của dung dịch muối vô cơ đến tế bào thực vật, một nhọm học sinh sử 
dụng dung dịch KCl 2 M để gây co nguyên sinh tế bào biểu bì củ hành tím tươi. Biết rằng các nguyên liệu, dụng 
cụ, thiết bị được cung cấp đầy đủ.
 • Hãy thiết kế thí nghiệm gồm từ 3 đến 5 bước để xác định nồng độ KCl nhỏ nhất gây co nguyên sinh tế 
 bào biểu bì củ hành tím.
 • Dựa vào kết quả thí nghiệm gây co nguyên sinh đã thiết kế ở trên, đề xuất cách xác định nồng độ dung 
 dịch KCl đẳng trương.
Câu 6 ( 1,25 điểm)
Một nghiên cứu khảo sát đáp ứng của thực vật với 
cường độ ánh sáng ở 2 loài thực vật (kí hiệu A và B ). 
Hai loài đều được trồng trong điều kiện đầy đủ nước, 
dinh dưỡng khoáng và các điều kiện phù hợp cho sinh 
trưởng. Cả hai loài được chiếu sáng ở cường độ 
22μ mol ⋅ m―2 ⋅ s―1 trong 120 phút, sau đó được 
chuyển sang chiếu sáng ở cường độ 
500μ mol ⋅ m―2 ⋅ s―1 trong 80 phút. Kết quả đo liên 
tục hàm lượng CO2 được lá cây hấp thụ, độ dẫn thoát 
hơi nước của lá cây ( gH2O ) và phân áp CO2 ở gian 
 i
bào thịt lá p CO2 được trình bày trong Hình 6.
a) Mỗi loài A,B là thực vật C3 hay C4 ? Giải thích.
b) Tại sao tế bào bao bó mạch ở lá của thực vật C4 
không có hô hấp sáng? Giải thích.
Câu 7 (1,5 điểm)
Người ta tiến hành hai lô thí nghiệm để đánh giá ảnh hưởng của ánh sáng đến hình thái và sinh trưởng của lá cây ở 
một loài thực vật C3. Cả hai lô đều được trồng ở cùng điều kiện phù hợp cho sinh trưởng nhưng khác nhau về 
cường độ ánh sáng (các điều kiện I và II). Bảng 7 trình bày số liệu trung bình về khối lượng tươi của lá, hàm 
lượng diệp lục tổng số của lá sau hai tháng thí nghiệm.
 Bảng 7
 Khối lượng tươi của Hàm lượng diệp lục Hàm lượng diêp lục
 Điều kiện
 lả/diện tích lá g/dm2 tổng số/khối lượng lạ (mg/g) tông số/diện tích lá mg/dm2
 I 0,83 3,15 5,33
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
 II 2,51 1,94 4,72
a) Hãy giải thích sự khác biệt về số liệu thu được giữa hai điều kiện I và II trong Bảng 7 .
b) Hàm lượng sắc tố vàng, thành phần diệp lục (a và b) của lá cây thay đổi như thế nào ở mỗi điều kiện I và II? 
Giải thích.
Câu 8 (1,25 điểm)
Sự phát triển của quả mọng, như quả cà chua, có thể được chia làm 3 giai đoạn chính: hình thành quả (I), gia tăng 
kích thước quả (II) và chín của quả (III). Hình 8 thể hiện kết quả đo hàm lượng CO2 và êtilen (C2H4) qua các giai 
đoạn I, II và III.
a) Hãy giải thích sự thay đổi hàm lượng CO2 và C2H4 ở mỗi giai đoạn I, II và III.
b) Ở cây cà chua có một số thể đột biến gen liên quan đến êtilen: thể đột biến p luôn biểu hiện ba đáp ứng (gây 
uốn cong đỉnh chồi, làm to ngang nhưng ức chế kéo dài thân, ức chế kéo dài rễ ở cây mầm); thể đột biến q không 
mẫn cảm với êtilen; thể đột biến r biểu hiện quá mức êtilen; thể đột biến s kháng êtilen. Trong cùng điều kiện bảo 
quản, quả cà chua thu từ những thể đột biến nào có thể bảo quản được lâu hơn so với quả của cây kiểu dại? Giải 
thích.
 Hình 8
Câu 9 (2,0 điểm)
Hình 9.1 thể hiện các thể tích khí hô hấp của người bình thường khỏe mạnh (người BT ) và ba người mắc bệnh hô 
hấp (người 1 , người 2 , người 3 ). Hình 9.2 mô phỏng cấu trúc đường dẫn khí khi hít vào, thờ ra trong một nhịp 
thở của hai người bệnh có vị trí tắc nghẽn khác nhau: tắc nghẽn đường dẫn khí trong phồi (tắc nghẽn 1), tắc nghẽn 
đường dẫn khí ngoài phổi (tắc nghẽn 2). Biết rằng, dung tích khí hít vào là thể tích khí hít vào và gắng sức; dung 
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
tích khí cặn chức năng là thể tích khí trong phổi sau khi thờ ra bình thường.
a) Mỗi người bệnh (1,2,3) trong Hình 9.1 phù hợp tương ứng với bệnh lí nào: tắc nghẽn đường dẫn khí, yếu cơ 
bụng, xơ phổi? Giải thích.
b) So với người BT , người 2 có pH máu động mạch thận tăng, giảm hay không đồi? Giải thích.
c) Mỗi hoạt động (A1, A2, B1, B2) trong Hình 9.2 tương ứng với hoạt động hít vào hay hoạt động thở ra? Khi 
thực hiện hoạt động B1 gắng sức, mỗi cơ sau đây co hay dãn: cơ hoành, cơ liên sườn ngoài, cơ liên sườn trong, cơ 
bụng? Giải thích.
d) Nghiên cứu cho thấy, kích thước của các loại hạt bụi mịn ( 10 ― 100 nm ) trong không khí có liên quan đến 
tình trạng và tiến triển của bệnh lí phổi. Người sống và làm việc trong môi trường không khí ô nhiễm do bụi mịn 
dễ bị mắc bệnh hô hấp. Nếu mật độ mỗi loại hạt bụi trong không khí ô nhiễm là tương đương, so với loại hạt bụi 
có kích thước 60 nm , loại hạt bụi có kích thước 40 nm có mức độ ảnh hưởng đến sức căng bề mặt phổi của người 
bệnh nhiều hơn, ít hơn hay tương đương? Giải thích.
Câu 10 (2,0 điểm)
Hình 10.1 thể hiện hai đường biến động áp lực (kí 
hiệu X và Y ) diễn ra đồng thời tại hai vị trí cấu 
trúc tuần hoàn có dòng chảy nối tiếp nhau trong 
một khoảng thời gian của chu kì tim ở điều kiện 
bình thường (mốc thời gian t1,t2,t3,t4,t5 ).
Hình 10.2 thể hiện đường biến động áp lực máu 
(áp lực, kí hiệu M và N ) tại cùng một vị trí cấu 
trúc tuần hoàn trong chu kì tim của hai người 
(người bình thường khỏe mạnh và người bệnh) ở 
trạng thái nghỉ ngơi.
a) Hai đường X và Y phù hợp với biến động áp lực 
của cặp cấu trúc nào: tâm thất phải và động mạch 
phồi, tĩnh mạch phổi và tâm nhĩ trái, tâm nhĩ trái 
và tâm thất trái, tâm thất trái và động mạch chủ? 
Giải thích.
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
b) Van nhĩ thất đóng hay mở trong mỗi khoảng thời gian sau: t1-t2, t2-t3, t3-t4? Thể tích máu trong tĩnh mạch chủ 
đạt cao nhất tại thời điểm nào: t1,t2,t3,t4,t5 ? Giải thích.
c) Tiếng tim thứ nhất xuất hiện trong khoảng thời gian nào: t1-t2, t2-t3, t3-t4, t4-t5? Giải thích.
d) Mỗi đường M,N phù hợp với biến động áp lực của người bình thường khỏe mạnh, người bệnh bị hở van ba lá, 
hay người bệnh bị nghẽn dòng mạch trong phồi? So với người bình thường khỏe mạnh, người bệnh bị thông liên 
nhĩ có đỉnh P cao hon, thấp hơn hay tương đương? Giải thích.
Câu 11 (1,5 điểm)
Hình 11 mô tả một phần giải phẫu hệ tiêu hóa với một số vị trí cấu trúc (kí hiệu X,Y,Z ). Chiều mũi tên chỉ hướng 
của dòng dịch đi đến gan hoặc đi ra từ gan.
a) Mỗi kí hiệu ( X,Y,Z ) phù hợp với cấu trúc nào: tĩnh mạch cửa gan, mạch bạch huyết, động mạch gan, tĩnh mạch, 
ống mật? Giải thích.
b) So với người bình thường khỏe mạnh, người mắc bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm có mức bilirubin (sản 
phẩm chuyển hóa hêmôglôbin) trong cấu trúc X cao hơn, thấp hơn hay tương đương? Giải thích.
c) So với người bình thường khỏe mạnh, người bị xơ gan có lưu lượng dòng trong cấu trúc Y tăng, giảm hay 
không đổi? Giải thích.
d) So với bình thường, khi ức chế kênh vận chuyển đường ở tế bào biểu mô tá tràng thì lưu lượng dòng trong cấu 
trúc X, cấu trúc Z và áp lực lọc cầu thận sẽ cao hơn, thấp hơn hay tương đương? Giải thích.
 Hình 11
Câu 12 (2,0 điểm)
Nhiều loại hoocmôn tham gia điều hòa hoạt động sống của cơ thể như: hoocmôn kích thích tuyến giáp (TSH), 
hoocmôn vùng dưới đồi hướng giải phóng hoocmôn tuyến giáp (TRH), tirôxin (T3, T4; T4 chiếm đa số), 
canxitônin, hoocmôn tuyến cận giáp (PTH). Trong đó, canxitônin cùng với PTH có vai trò điều hòa canxi máu; 
tirôxin tham gia vào quá trình chuyển hóa cơ bản. Bảng 12 thể hiện hàm lượng trung bình của mỗi loại hoocmôn 
trong huyết tương (TSH, T3, T4) ở trẻ sơ sinh thiếu cân và trẻ sơ sinh bình thường (kí hiệu ngẫu nhiên là trẻ A và 
trẻ B ).
a) Trẻ sơ sinh thiếu cân nhiều khả năng là trẻ A hay trẻ B ? X,Y,Z phù hợp tương ứng với mỗi loại hoocmôn nào: 
TSH, T3, T4? Giải thích.
b) So với trẻ bình thường khỏe mạnh, trẻ bị tăng nhạy cảm với hoocmôn Y có hàm lượng TRH trong huyết tương 
cao hơn, thấp hơn hay tương đương? Giải thích.
 Bảng 12
 Hàm lượng hoocmôn (đon vị tương đối)
Thời gian sau khi trẻ được sinh ra (giờ)
 X Y Z
 De-Thi.com Tổng hợp 24 Đề HSG Quốc gia môn Sinh học THPT 2009-2025 (Có đáp án) - De-Thi.com
 Trẻ A Tré B Trẻ A Trè B Trè A Trè B
1 0,4 1,8 36 51 88 150
6 1,0 3,0 50 70 105 165
12 1,5 4,5 30 50 120 170
24 2,2 4,2 17 20 135 200
48 1,9 3,8 8,0 10 122 185
72 1,8 3,7 4,5 5,0 116 170
Sữa mẹ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với trẻ sơ sinh. Một số cấu trúc tham gia tổng hợp và bài xuất sữa ở 
tuyến vú của phụ nữ đang trong thời kì nuôi con bằng sữa mẹ gồm: mạch máu hướng về tim (M), mạch máu 
hướng xa tim (N), tế bào biểu mô cơ (P), tế bào biểu mô tiết sữa (Q). Trong thời kì này, hàm lượng các hoocmôn 
trong huyết tương như FSH và ôxitôxin của phụ nữ cũng thay đồi.
c) Quá trình tổng hợp và bài xuất sữa đạt hiệu quả nhất khi nào: (i) tăng dòng M và giảm hoạt động Q ; (ii) tăng 
dòng N và tăng hoạt động P ; (iii) giảm hoạt động P và tăng hoạt động Q ? Giải thích.
d) So với phụ nữ có cùng độ tuổi, chế độ sinh hoạt nhưng không trong thời kì nuôi con, phụ nữ đang trong thời kì 
nuôi con bằng sữa mẹ có hàm lượng FSH huyết tương, hàm lượng ôxitôxin huyết tương, hoạt động tiết PTH của 
tuyến cận giáp tăng, giảm hay không đồi? Giải thích.
 De-Thi.com